Varant’ın tanımı, özellikleri ve aracı kuruluş varantlarının avantajları

Sermaye piyasalarında çeşitliliği artıracak yeni yatırım aracı “Aracı Kuruluş Varantları” 13 Ağustos 2010 Cuma günü İMKB’de işlem görmeye başlıyor. Peki nedir varant? Özellikleri nedir? Aracı kuruluş varantlarının avantajları nelerdir?

Önce varantın tanımı

Varant; elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirleyen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma ya da satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye aracıdır. Kaydi teslimat; dayanak varlık karşılığında kullanım fiyatı karşılığında nakit değişimidir, işlem takası gerçekleşir. Nakit uzlaşı da ise, dönüşümle işleme koyma fiyatı ile dayanak gösterge değeri arasındaki fark nakit olarak ödenir, alım satım işlemi gerçekleşmez, netleşilir.

Varantın özellikleri

>> Aracı kuruluş varantları sahibine detayları önceden belirlenmiş bir işlemi gerçekleştirme hakkı verir, ancak işlemin gerçekleştirilmesi yönünde herhangi bir yükümlülük vermez.

>> Aracı kuruluş varantları ihraca özel bir işleme koyma fiyatına sahiptir. Kullanım tarihi esnasında bu fiyattan işlemi gerçekleştirmek ekonomik yarar sağlayacak ise dönüşüm gerçekleşir.

>> Alım varantı (call) dayanak varlığı alma hakkı verir. Satım varantı (put) dayanak varlığı satma hakkı verir.

>> Aracı kuruluş varantları ihraca özel bir vade tarihine sahiptir.

>> Amerikan tipi varantlar vadeden önce hak sahibinin dilediği zaman kullanım hakkı verir. Avrupa tipi varantlarda hak sadece vade sonunda kullanılır. Vade sonunda dönüşüm ekonomik olarak değer yaratmıyorsa dönüşüm gerçekleşmez ve hak sona erer.

>> Varantlar ödünç ve açığa satış işlemlerine konu olamaz. Yatırımcılar varantlarda uzun pozisyon alabilir, aldıkları uzun pozisyonları satabilirler, ancak kısa pozisyon alamazlar.

>> Yatırımcı herhangi bir yükümlülük altına girmediğinden varant işlemleri için herhangi bir teminat göstermesine gerek yoktur.

Aracı kuruluş varantlarının avantajları

Varantlar yatırımcılarına yeni ve farklı stratejiler oluşturma imkanı sunuyor. Bu kapsamda;

>> Yatırımcılar hem riski minimize edebilecek, hem de fiyat riskini alarak getirisini arttırabilecek,

>> İsteyen yatırımcıya koruma, isteyen yatırımcıya beklentileri üzerine yatırım yapma imkanı sağlayacak,

>> Hem günlük işlemler ile kısa vadeli yatırımlarda, hem de uzun vadeli portföy yatırımları için kullanılacak,

>>Yatırımcılar kendi anapara korumalı portföylerini oluşturabilecek,

>> Alım (call) varantları ile ilgili dayanak varlığın fiyatının / değerinin yükselişine, satım (put) varantları ile dayanak varlığın fiyatının / değerinin düşüşüne yönelik posizyon alma imkanı olacak,

>> Aracı kuruluş varantları hak verir, yükümlülük vermez. Kâr piyasa fiyatına bağlı olarak sınırsızdır. Zarar ödenen prim ile sınırlıdır.

>> Opsiyon alınarak oluşturulabilecek stratejiler varantlar kullanılarak gerçekleştirilebilir. Spekülatif, oynaklık, kaldıraç ve anapara koruma stratejileri gibi…

>> Varantlar kaldıraçlı pozisyon almaya imkan sağlar.

>> Yatırımcılar açısından teminat bulundurma ve VOB kontratları veya kredili alım işlemlerinde olduğu gibi pozisyon zarar ettiği sürece teminat tamamlama zorunluluğu yoktur.