Çin’in ilk serbest bölgesi Shenzen 30 yaşında

AHMET COŞKUNAYDIN >> Şenzen (Shenzen) ticaretle özellikle ithalat, ihracatla ilişkili olanların yakından bildiği bir isim. Çin?in Güneyinde minicik bir balıkçı köyü iken bugün dünyanın en büyük serbest bölgesine (Special Economic Zone-SEZ) dönüşen bir kenti kısaca tanıtmak istiyorum. Bu kent Türkler yanında Rusya ve daha bir çok ülkeye örnek olacak bir gelişme göstererek kendi alanında öncü ve liderliği hak etmiş bulunuyor.

Günümüzden 30 yıl önce Hong Kong?un yanı başında komünist Çin?in serbest ticareti başlatmak ve dünya ekonomisine uyum sağlamak amacıyla kurulmuştu. Geçtiğimiz günler kuruluşunun 30’uncu yıldönümünü kutlayan dünün balıkçı köyü, bugün Çin?de kişi başına gelir düzeyi en yüksek kent olmuş durumda.

Şenzen?de şimdi 14 milyon insan yaşıyor ve sadece Çin?in değil dünyanın bir çok teknik yenilik ve buluşlarının da gerçekleşmesine katkıda bulundu. Şenzen artık dünyanın 15’inci büyük kenti. Uluslararası üniversitesine her yerden öğrenciler akın ediyor.

Kenti birlikte gezdiğimiz saygın Gazeteci Yazgülü Aldoğan ile en yüksek binasındaki çatı restorandan, buranın Hong Kong?un rakibi olacağı ortak fikrine varmıştık.

Bu kent modern çağın tüm sorunlarını giderme ve önlem almada da örnek adımlar atarak çevre bilinicinin en üst düzeyde tutulduğu bir yol izlemiş bulunuyor. Sahip olduğu ekonomik güç nedeniyle kentin limanı da dünyanın en hareketli limanını bağrında taşıyor Şenzen.

Çin?in modernleşme, dışa açılma ve teknolojik gelişmede lokomotif görevi üstlenen Şenzen?de her biri 40 kattan fazla 200 gökdelen bulunuyor. Kentin en yüksek binalarının yüksekliği ise Seg Plaza’da 356 ve Kinkey?de ise 439 metre?yi buluyor.

Bugün icraatları tartışılan Kenan Evren zamanında daha henüz emekleme dönemindeki Şenzen?in örneklerinin ülkemizde de uygulanması çalışmaları başlatılmıştı. Aradan geçen yıllar bunun en azından amacına ulaşmadığını gösterdi.

Dışa açılma konusunda büyük eğilimi olan Rusya?da özellikle Moskova havaalanları civarlarında başlatılan serbest bölge girişimlerinin, örnek aldığı Şenzen?i yakalamaktan çok uzak olduğu gözler önünde.

Devletin tüm yönetim birimlerince desteklenen Şenzen?in durumu bugün adeta Çin Halk Cumhuriyeti?nin ekonomisinin aynası konumunda. Şenzen?de işler ise Çin?de de iyi, kötü ise Çin?in tamamında da kötü demektir. Kısa zamanda böylesine devleşen Çin?in ilk serbest bölgesinin 30’uncu yaş günündeki görünümü?

ahmetcoskunaydin@hotmail.com